Hoe helpt het dragen van een fietshelm bij het voorkomen van ernstig letsel en het verminderen van betrokkenheid bij ongevallen?
Uit een grondige analyse blijkt dat het gebruik van een fietshelm de kans op ernstig hoofdletsel bij een ongeval met maar liefst 60% vermindert. Autopsies van overleden fietsers laten zien dat 37% van de slachtoffers het ongeluk had kunnen overleven als ze een helm hadden gedragen. Sommigen zijn bezorgd dat het dragen van een helm juist tot meer nekletsel zou kunnen leiden, maar onderzoek toont geen significant verhoogd risico op ernstig nekletsel aan.
Hoewel een fietshelm niet bij alle soorten ongevallen even effectief is, blijkt hij toch zeer nuttig te zijn. Bijvoorbeeld, bij aanrijdingen van achteren door een voertuig lijkt de helm minder effectief dan bij zijdelingse of frontale botsingen. Bij zeer ernstige ongevallen, zoals bij hoge snelheid of met zware voertuigen, kan een fietshelm vaak weinig bescherming bieden. Maar voor andere soorten ongevallen is de helm juist heel effectief, vooral bij enkelzijdige ongevallen waarbij de fietser alleen bijvoorbeeld valt of tegen een object botst.
Het belang van enkelzijdige fietsongevallen mag niet worden onderschat. Tot 95% van de fietsers die in het ziekenhuis belanden na een ongeval, hebben letsel opgelopen bij een enkelzijdig ongeval.
Een andere relevante vraag is of het dragen van een fietshelm ook van invloed is op de kans om bij een ongeval betrokken te raken. Onderzoek laat echter geen bewijs zien dat fietsers die een helm dragen zich onveiliger gedragen. Er zijn weinig studies die het gedrag van andere weggebruikers ten opzichte van fietsers met en zonder helm onderzoeken, dus hierover kunnen we geen conclusies trekken.
Belangrijke cijfers voor België laten zien dat fietsers een aanzienlijk deel uitmaken van verkeersslachtoffers. In 2016 overleden 71 fietsers bij verkeersongevallen en raakten er 9.604 gewond. Fietsers vertegenwoordigen 19% van het totale aantal verkeersslachtoffers in België, en schedel- of hersenletsel is een belangrijke oorzaak van ziekenhuisopnames na fietsongevallen.
Kunnen we de fietshelm dan niet beter verplichten?
Niet alle landen voeren een helmplicht voor alle types fietsers in. In sommige landen geldt enkel een fietshelmplicht voor kinderen tot een bepaalde leeftijd. Zowel een helmplicht voor alle fietsers als een helmplicht enkel voor kinderen blijken een positief effect te hebben op de verkeersveiligheid. Een helmplicht die enkel geldt voor kinderen, blijkt wel alleen gunstige effecten te hebben op de veiligheid van de fietsende kinderen zelf. Omgekeerd blijkt echter wél dat een helmplicht voor alle fietsers leidt tot een nog groter veiligheidseffect voor fietsende kinderen dan een helmplicht die enkel geldt voor kinderen. Wanneer dus ook volwassenen verplicht worden een helm te dragen, is het veiligheidseffect voor de kinderen groter. Wellicht is dat omdat volwassenen op die manier een positief rolmodel zijn voor de kinderen en er mogelijk ook strenger op toezien dat hun kinderen een fietshelm dragen.
Gebruik je kop, zet een helm op!
Zorgwekkend is ook het hoge aantal E-bikers onder de doden en ernstig gewonden. Bij fietsers is ernstig hersenletsel de belangrijkste oorzaak van overlijden. Ook is herstel van hersenletsel zeer beperkt doordat hersenen – in tegenstelling tot andere organen – beperkte reserves hebben. Hersenen kunnen niet aangroeien of herstellen met behulp van een operatie. Op je hersenen moet je zuinig zijn!
Gemeente ondersteunt de campagne
Naast investeringen in veilige fietspaden en verkeersregulering, willen we ook het gebruik van de fietshelm bevorderen.
Jaarlijks vinden er te veel fietsongevallen plaats waarbij hoofdletsel een grote rol speelt. Hoofdletsel kan ernstige gevolgen hebben, variërend van lichte verwondingen tot blijvende invaliditeit of zelfs overlijden. Daarom willen wij als gemeente het belang van het dragen van een fietshelm benadrukken. Een fietshelm biedt namelijk aantoonbare bescherming tegen hoofdletsel bij een val of botsing.
We begrijpen dat het dragen van een helm niet altijd als comfortabel wordt ervaren en sommige mensen het misschien als onnodig beschouwen voor korte ritten. Echter, als gemeente willen we benadrukken dat veiligheid altijd prioriteit moet hebben.
Daarom moedigen we alle fietsers aan om het goede voorbeeld te geven en een fietshelm te dragen. We willen ook ouders aanmoedigen om het belang van helmgebruik aan hun kinderen mee te geven en ervoor te zorgen dat ze altijd een helm dragen tijdens het fietsen.
Naast het promoten van de fietshelm zullen we als gemeente blijven investeren in veilige fietsinfrastructuur, zoals goed onderhouden fietspaden en duidelijke verkeersborden en -regels. Samen kunnen we ervoor zorgen dat fietsen in onze gemeente niet alleen plezierig, maar ook veilig is voor iedereen.
Laten we samen werken aan een toekomst waarin fietsen een veilige en duurzame vorm van mobiliteit is voor iedereen!
